Zonder biodiversiteit is menselijk leven op aarde niet mogelijk
Biodiversiteit, de verscheidenheid aan levensvormen, is voor mensen het belangrijkste op aarde, maar het is tegelijkertijd heel kwetsbaar. Bescherming van de biologische variatie moet dan ook de hoogste prioriteit krijgen. De aandacht en inzet zijn nog verre van wat nodig is om de genetische erosie te stoppen. Er worden weliswaar miljarden dollars aan besteed, maar het geld gaat hoofdzakelijk naar wat men nú belangrijk vindt. Vaak draagt dat juist bij aan de achteruitgang van biodiversiteit op langere termijn. Ik heb altijd bewondering gehad voor de enorme diversiteit van leven op aarde. Elke vermindering van die biodiversiteit is verlies. Herstel is vervolgens moeilijk of onmogelijk.
Bij de aankondiging dat er maatregelen zouden komen om de afname van biodiversiteit te vertragen, was ik zeer enthousiast. Een groot probleem kreeg eindelijk de noodzakelijke aandacht. Geleidelijk werd duidelijk welke richting werd gekozen door de totstandkoming van de Conventie inzake Biologische Diversiteit (CBD) in juni 1992 in Rio de Janeiro. Onder het motto ‘In our hands the earth’ besloten 105 landen de biologische verscheidenheid in de wereld te beschermen. Het werd een grote teleurstelling. Ontwikkelingshulp voerde al snel de boventoon en de jacht op geld voor het gebruik van genetische bronnen was begonnen. De CBD bleek uiteindelijk zelf een barrière voor het gestelde doel.
De Conventie beoogt de erosie van biologische diversiteit en daarmee het verlies van genetische bronnen tegen te gaan. Weliswaar zitten er in de CBD veel goede elementen die dat doel nastreven, maar vervolgens werd Access and Benefit-Sharing (ABS) een belangrijk onderdeel van de CBD. Ook de ABS dient op zichzelf een nobel doel: ontwikkelingslanden laten delen in de voordelen van de exploitatie van hun genetische bronnen. Biodiversiteit behouden en ontwikkelingslanden helpen zijn beide belangrijk. Helaas kunnen door de gekozen structuur die doelen niet worden bereikt. De combinatie van CBD en ABS is daar verantwoordelijk voor. Alles draait nu om benefit sharing oftewel geld.
Te grote complexiteit, bureaucratie, financiële verwachtingen, interpretatieverschillen en oncontroleerbaarheid maken van de CBD een kostbare schijnoplossing. Met als gevolg dat het gebruik van biodiversiteit wordt beperkt, innovatie afgeremd, ontwikkelingslanden teleurgesteld raken over inkomsten op basis van benefit sharing en dat het geen bijdrage levert aan de bescherming van biologische verscheidenheid. De CBD voegt niet veel toe en gaat lijden aan een chronisch reparatieprogramma, waarmee men de doelen alsnog probeert te bereiken. Voor voedsel is het eerste noodverband al gelegd in de vorm van de ’International treaty on plant genetic resources for food en agriculture’. Het zal niet het laatste zijn.
Biodiversiteit is de basis van ons leven en ontwikkelingshulp brengt sociale stabiliteit. Ze zijn beide belangrijk. De inspanning om het middel, de CBD, in stand te houden gaat echter meer kosten, dan dat er aan bescherming van biodiversiteit en ontwikkelingsgeld voor ontwikkelingslanden kan worden besteed uit opbrengsten op basis van de CBD. Als de CBD niet functioneert door de gekozen structuur, dan zal een transitie moeten plaatsvinden naar een beter systeem. In dit boek beschrijf ik een model dat een nieuwe basis voor de CBD kan zijn. Het is een alternatief voor het top-down model dat niet functioneert. Het alternatief heet het DABB-systeem (Donatie Arbeid Bescherming Biodiversiteit).
Ik ontmoet zelden iemand die weet waar het over gaat, als ik spreek over de Conventie Biodiversiteit. Een brede maatschappelijke bewustwording en deelname in alle landen kan daarom veel bijdragen. Anderen de schuld geven is niet voldoende. Het doel van dit boek is mijn inzichten door praktijkervaring en levenslange interesse in natuur en biodiversiteit zo breed mogelijk te delen. Ik plaats het soms in een historisch perspectief of beroep mij op praktische ervaringen. Verder heb ik veel bureauonderzoek gedaan met gebruik van internet en een Masterclass Use of Genetic Resources bij Wageningen Academy. Ik wil hiermee bijdragen aan een bredere belangstelling en aanpak van een groeiend mondiaal probleem dat groter is dan de klimaatverandering.
U kunt het boek hier bestellen:
